Het lijkt zo mooi: een pas waarmee je kunt laten zien of je gevaccineerd bent, dan wel corona hebt gehad of dat je recent negatief bent getest. Maar bij alle juichverhalen  blijven ethische vragen vaak onbeantwoord.

Zo is de vraag waarvoor de pas precies gebruikt moet gaan worden, nog steeds niet volledig beantwoord. Eerder zei Von der Leyen dat het uitsluitend om „medische doeleinden” zou moeten gaan. In de aankondiging stelde ze later dat de Green Pass „het leven van Europeanen moet faciliteren”. Die moeten zich „veilig binnen en buiten de EU kunnen bewegen”, een soort extra toegangsbewijs dus bij grensoverschrijdend verkeer.

De Oostenrijkse bondskanselier Sebastian Kurz bepleit een Green Pass naar Israëlische stijl. Daar mag het gevaccineerde grote deel van de bevolking sinds een paar weken met behulp van een app weer naar het zwembad of een gebedshuis.

En de ethische kwesties die aan een dergelijke pas kleven gaan dieper. De Royal Society, de Britse academie voor wetenschappen, publiceerde onlangs een studie naar de vele kwesties die een rol spelen. Zij waarschuwde voor de mogelijke precedentwerking van vaccinatiebewijzen. Werken zij gezondheidssurveillance door de staat in de hand? In China worden bijvoorbeeld persoonsgegevens die via een corona-app zijn verkregen gedeeld met de politie.

Op Aruba krijgen alle werknemers van het bedrijf Wind Creek Aruba een bonus van 300 Amerikaanse dollar (omgerekend ruim 250 euro) als ze zich twee keer laten vaccineren tegen het coronavirus. Zo kan het bedrijf, dat eigenaar is van hotels op Aruba en Curaçao, verschillende casino’s en Starbucks, zich zo goed mogelijk voorbereiden op de komst van Amerikaanse toeristen. 

Er gelden in Nederland via de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) strenge regels als het gaat om de bescherming van de gezondheidssituatie van werknemers - en daaronder vallen ook vaccinatiegegevens en de werkgever mag op grond van de AVG deze gegevens van zijn werknemers niet verwerken. Ook het vragen naar en gebruiken van deze informatie is verboden, zelfs als de werknemer hiervoor uitdrukkelijke toestemming verleent. De Autoriteit Persoonsgegevens is namelijk van mening dat een werknemer vanwege de gezagsverhouding op de werkvloer per definitie niet in staat is om zijn wil vrij te bepalen. 

Maar er zijn natuurlijk allerlei manieren waarop informele druk kan worden uitgeoefend op werknemers om toch, zij het mondeling, te weten te komen of iemand wel of niet is gevaccineerd.

Lotte Houwing, beleids-adviseur van privacybeschermingsorganisatie Bits of Freedom hamert ook op de uitsluitende werking die een paspoort per definitie heeft. ,,De functie van paspoorten is om onderscheid te maken tussen groepen mensen. Het is het tastbare bewijs dat je tot een bepaalde groep behoort. Voor die groep gelden bepaalde regels. Het laten gelden van verschillende regels voor verschillende groepen mensen kan zorgen voor ongelijkheid in de samenleving. Zo ook met gezondheidspaspoorten.”

In bredere zin zijn volgens haar digitale immuniteitspaspoorten – en zeker die verbonden zijn met biometrische gegevens – onderdeel van een groeiende infrastructuur van massasurveillance die mensen kan bekijken, analyseren en sturen over tijd en locatie. ,,Zulke systemen leunen op het bijhouden van enorme databanken over mensen en brengen schade toe aan de kern van ons recht op waardigheid, privacy en lichamelijke integriteit.”

De Gezondheidsraad heeft in Nederland geadviseerd dat de gerechtvaardigheid van het wel of niet eisen van een coronavaccinatie per setting kan verschillen. Dit klinkt allemaal nog betrekkelijk vaag en vaak zal de rechter eraan te pas moeten komen om te bepalen of een eis tot vaccinatie gerechtvaardigd is of niet. 

Alles bij de bron; FrieschDagblad