Rechters en bezwaarcommissies moeten scherp zijn op besluiten van de overheid waarbij algoritmes een rol hebben gespeeld. En de overheid moet uit zichzelf transparant zijn over het gebruik van algoritmes.

Daarvoor pleitte Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), tijdens een bijeenkomst in de Week van de Rechtsstaat over kunstmatige intelligentie (AI) in de rechtspraak.

Een eerste stap naar meer transparantie is dat de overheid het uit zichzelf laat weten wanneer algoritmes een rol hebben gespeeld bij een genomen besluit of in de aanloop daarnaartoe. En hierbij heldere uitleg geeft. Dit kan bijvoorbeeld in de toelichtingsbrief bij het besluit.

“De rechter moet overheidsbesluiten kunnen controleren op bijvoorbeeld discriminatie, ook bij algoritmes. Daarom is actieve transparantie over het gebruik van algoritmes belangrijk. Zo kunnen burgers, advocaten en rechters daar alert op zijn”, aldus Wolfsen.

Daarnaast is het ook nodig dat rechters actief toetsen op de impact van algoritmes op overheidsbesluiten. De rechter zou dus altijd voorbij het geschil moeten kijken waarvoor iemand naar de rechter is gestapt.

Wolfsen legt uit: “De overheid gebruikt algoritmes vaak om efficiënter te zijn door algoritmes op grote schaal in te zetten. Hierdoor kunnen de mogelijke risico’s – zoals onjuiste uitkomsten en discriminatie – impact hebben op een grote groep mensen. Dit zagen we bij de Toeslagenaffaire.”

“Rechters zouden al extra alert moeten zijn bij ieder vermoeden dat er bij of in de aanloop naar een besluit een algoritme is gebruikt, bijvoorbeeld voor risicoselectie. En zij zouden dat moeten toetsen. Ook als advocaten of burgers daar niet om vragen. Als er in de aanloop naar een besluit bijvoorbeeld sprake is geweest van discriminatie, dan heeft dat immers bijna altijd gevolgen voor de rechtmatigheid van het besluit dat daarop volgt.”

Alles bij de bron; Dutch-IT-Channel