Baanbrekend! De hoogste Europese rechter oordeelde vandaag dat het ongericht bewaren van gegevens over het communicatiegedrag en locatie van alle burgers écht niet kan. Deze uitspraak is de doodsteek voor het toch al gehavende Nederlandse bewaarplichtvoorstel.

De uitspraak van het Europese Hof van Justitie is opvallend hard: de rechters zeggen eigenlijk letterlijk dat, met de Europese regels en verdragen in het achterhoofd, er geen nationale wetgeving voor opsporen van terroristen en criminelen is geoorloofd waarbij ongericht (dus massaal) gegevens over de locatie en het communicatiegedrag van alle gebruikers van elektronische communicatie wordt bewaard. Anders gezegd: een verplichting tot het bewaren van dat soort gegevens op zichzelf is geen probleem zolang het maar gericht gebeurt. Hier vind je het persbericht en de uitspraak.

Twee jaar geleden velde het Hof reeds een vergelijkbaar, maar minder verstrekkend oordeel in een soortgelijke zaak. Minister Opstelten weigerde destijds echter de Nederlandse telecom-bewaarplicht af te schaffen, waarna een coalitie van Privacy First c.s. dit alsnog bij de rechter afdwong en de Nederlandse bewaarplicht buiten werking liet stellen.

Onlangs heeft Minister Van der Steur echter opnieuw een wetsvoorstel ter herinvoering van een brede, algemene telecom-bewaarplicht ingediend bij de Tweede Kamer. Tevens is een vergelijkbaar wetsvoorstel ter bewaring van de kentekens van alle automobilisten in Nederland (oftewel ieders reisbewegingen) aanhangig bij de Eerste Kamer. Beide wetsvoorstellen zijn na de uitspraak van het EU Hof vandaag bij voorbaat onrechtmatig wegens strijd met het recht op privacy.

De rechters maken ook andere interessante opmerkingen. De rechters stellen bijvoorbeeld dat hoe groot het belang van de strijd tegen terrorisme ook is, dat nooit op zichzelf een rechtvaardiging voor een bewaarplicht kan zijn. Ook maken de rechters duidelijk dat zo’n ongerichte bewaarplicht niet alleen inbreuk maakt op het recht op respect voor je privacy, maar ook op jouw vrijheid van meningsuiting. Tenslotte maken ook deze rechters weer eens duidelijk: gegevens over de communicatie, de zogenaamde meta-data, zijn net zo gevoelig als de inhoud van die communicatie.

Kortom: weer eens een baanbrekende uitspraak over een verplichting tot het ongericht bewaren van gegevens over het gebruik van elektronische communicatie.  Na de uitspraak van het EU Hof vandaag is voor het Nederlandse kabinet dan ook maar één conclusie mogelijk: zowel het wetsvoorstel met de nieuwe telecom-bewaarplicht als het wetsvoorstel voor massale kentekenregistratie dienen PER DIRECT te worden INGETROKKEN. Zo niet, dan zal Privacy First dit opnieuw bij de rechter afdwingen. Het is jammer dat de laatste tijd steeds vaker de Europese rechters er aan te pas moeten komen om de verzamellust van regeringen van de lidstaten in toom te houden. Maar als dat is wat nodig is, so be it.

Alles bij de bronnen; BoF & PrivacyFirst [persbericht]