De Nederlandse inlichtingendiensten zijn in enkele gevallen over de schreef gegaan bij afluisteroperaties. Voor grootschalige, NSA-achtige praktijken is echter geen bewijs.
Belangrijkste conclusies van het rapport:
- De AIVD en de MIVD zijn de afgelopen jaren in toenemende mate gaan werken met verzamelingen (persoons)gegevens. Dit hangt samen met nieuwe technische mogelijkheden en de digitalisering van de samenleving.
- Bestaande bevoegdheden worden echter op manieren ingezet die bij de totstandkoming van de wet niet altijd waren voorzien. Naar het oordeel van de Commissie bieden sommige werkwijzen van de diensten op bepaalde vlakken thans onvoldoende waarborgen voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer.
- In enkele gevallen zijn deze werkwijzen onrechtmatig op basis van de Wiv 2002, bijvoorbeeld vanwege het ontbreken van motivering en/of toestemming op het juiste niveau.
- De Commissie constateert dat de AIVD en de MIVD in enkele hechte samenwerkingsverbanden verzamelingen (ruwe) gegevens uitwisselen. Hierbij wordt erop vertrouwd dat buitenlandse diensten mensenrechten respecteren en handelen binnen hun eigen wettelijk kader. De Commissie vindt het gezien de onthullingen van de afgelopen tijd het wenselijk is om na te gaan of dit vertrouwen nog steeds terecht is. Ze beveelt de betrokken ministers ook aan de samenwerkingsrelaties (ook in internationaal verband) te beoordelen op transparantie en afwegingen die de basis vormen voor samenwerking te concretiseren.
Het kabinet volgt de commissie daarom in het merendeel van haar aanbevelingen. De reactie van de CTIVD op het rapport van de commissie die de Wiv evalueerde (commissie-Dessens) kwam vandaag overigens ook uit.
UPDATE;
Misschien wel de meest schokkende constatering van de CTIVD: in de zomer van 2011 geconstateerde wetsovertredingen vinden nog altijd plaats. De MIVD doorzoekt “de bulk aan communicatie om potentiële ‘targets’ te identificeren of te duiden” en de CTIVD beoordeelt dat als onrechtmatig. De dienst overtreedt de wet dus stelselmatig. Dat toont nóg een probleem met de huidige wetgeving: zonder handhaving kunnen de Nederlandse geheime diensten straffeloos de regels negeren.