“I'll show you how deep the rabbit hole goes”, bekende quote uit The Matrix. Het is die quote waaraan je onwillekeurig terugdenkt wanneer je probeert na te gaan hoe Big Data steeds meer onze levens beheerst en zal beheersen. Net als in The Matrix ontwikkelt zich gestaag een verborgen parallel universum van data en algoritmen dat bepaalt wat wij als realiteit ervaren. 

In december 2015 onthulde The Guardian dat Republikeins presidentskandidaat Ted Cruz tijdens zijn campagne een beroep deed op het bedrijfCambridge Analytica. Het was een nieuwsfeit dat wat wegzonk tussen al de andere honderden nieuwsfeiten waarmee we dagelijks bestookt worden en dat nauwelijks deining veroorzaakte. Dat hij in zee ging met een marketing- en communicatiebedrijf is op zich niet ophefmakend natuurlijk. Het volstaat echter om na te gaan wat Cambridge Analyticawerkelijk doet om te begrijpen dat dit niet gaat om een klassiek marketingbedrijf.

Op de website van Cambridge Analytica lezen we; “Cambridge Analytica bouwt aan een toekomst waarin ieder individu een echte persoonlijke relatie met zijn favoriete merken en interesses kan onderhouden, door niet enkel aan organisaties duidelijk te maken waar mensen zich bevinden, maar ook daar na te gaan waar ze echt om geven en wat hun gedrag aanstuurt.”

We kunnen in ieder geval zeggen dat het bedrijf zich aan die belofte houdt. Cambridge Analytica beschikt over een database waarin de gegevens van 220 miljoen Amerikanen zijn opgeslagen. Onder meer data als leeftijd, geslacht, etniciteit, inkomen en relationele status worden nauwkeurig gecatalogeerd door het bedrijf. Door die data met elkaar te combineren probeert het bedrijf gedragspatronen vast te stellen én gedrag te voorspellen. 

Wat de meeste mensen vandaag echter onderschatten is hoe accuraat dit soort calculaties is geworden. Uit een studie van Cambridge University (universiteit die volledig losstaat van Cambridge Analytica), blijkt dat er reeds op basis van slechts 170 Facebook likes heel nauwkeurige en juiste conclusies kunnen getrokken worden over iemands persoonlijke leven. Met een accuraatheid van 88 procent kan men je seksuele voorkeur achterhalen en bij 85 procent van de proefpersonen kon hun politieke voorkeur getraceerd worden. Etniciteit kon tot 95 procent juist bepaald worden. Uit een andere studie blijkt dat computers die over voldoende data beschikken nu al beter zijn in het inschatten van persoonlijkheidskenmerken en het daaruit voortvloeiende gedrag dan mensen.

...Niet alleen websites en sociale media leveren een rijke bron aan materiaal voor data-handelaars. Ook apps zijn een ware goudmijn voor de databrokers. De muziek-app Pandora verhandelt gegevens over leeftijd, geslacht, lokatie en device-ID (de indentiteit van het toestel dat je gebruikt, PC, laptop, smart phone...) aan derde partijen. Angry Birds doet hetzelfde maar deelt daarbij ook nog je volledige adresboek, waardoor bedrijven een zicht krijgen op de aard van je sociaal netwerk. 82 procent van de gratis Android-apps en 50 procent van de iOS-apps geeft data door omtrent locatie. Ruim een derde van alle gratis apps deelt je adressenboek.

De nieuwste hype zijn gezondheidsapps. Verontrustend daaraan is dat er voortdurend biometrische gegevens worden verzameld en (potentieel) doorgespeeld aan verzekeraars, toekomstige werkgevers en bankiers.

...Big Data is ook discriminerend, en niet een klren beetje. Het categoriseren van groepen mensen in bijvoorbeeld 'kredietwaardig' of 'niet kredietwaardig' heeft enorme gevolgen voor de mensen in kwestie, maar zij hebben geen enkele impact op de beslissing die hun verdere lot bepaalt. Het zijn algoritmes die hun levenslot bepalen: anonieme en automatische berekeningen bepalen of je een lening kan krijgen, of je in aanmerking komt voor een ziekteverzekering of hoe hoog je autoverzekeringspolis is.

Dan maar ontsnappen aan Big Data? Wel, dat wordt steeds moeilijker. Want tegenwoordig is een leven zonder aansluiting op het wereldwijde web, zonder sociale media of zonder mobiele communicatiemiddelen zo goed als ondenkbaar geworden. Er is geen exit-optie. En net daardoor worden we permanent gedwongen om mee te bouwen aan een machtssysteem waarvan we de alomvattendheid nog nauwelijks kunnen begrijpen. 

(*) Het materiaal voor dit artikel werd overgenomen uit het lijvige rapport Networks of Control dat een overzicht biedt van het meest recente onderzoek over Big Data. Wie meer wil weten kan het rapport hier lezen.

Alles bij de bron; deWereldMorgen