Spionage is een oud zeer en heeft weinig vandoen met het privacyprobleem dat zich met de opkomst van digitale media stelt. De ware omwenteling speelt zich af op het terrein van de kleine bomen. Het gaat over u en ons. Over uw en onze privacy. En wat 'dataminers' (letterlijk: data-ontginners) aan modale internetgebruikers als u en ik interessant vinden, is wat we al dan niet expliciet tonen: onze alledaagse voor- en afkeuren, ons dagelijks doen en laten. 

Leg zulke datasets van zo veel mogelijk mensen naast elkaar en je hebt wat men noemt 'big data': de nieuwe grondstof waar dataminers ongeziene mogelijkheden in zien. Daarbij wijzen deze digitale mijnwerkers graag op de mogelijkheden om mensen via slimme IT-toepassingen in de richting van een betere levensstijl te duwen. De gepersonaliseerde krant die ons in het vooruitzicht wordt gesteld is slechts een voorafschaduwing van het ideaalbeeld van een geoptimaliseerde, hyperefficiënte levenssfeer waarin transparantie een daad van goed burgerschap wordt. 'Sharing is caring', heet dat dan.

Maar 'sharing' zou wel eens 'scaring' kunnen worden. Want welk hoger doel moet die optimalisering dienen en wie zal dat bepalen? Technologiecriticus Evgeny Morozov gebruikt de metafoor van de onzichtbare prikkeldraadomheining om het doembeeld van een gepersonaliseerde levenssfeer te schetsen. Binnen die afrastering leven we ons dagelijkse leven in een illusie van vrijheid en blijheid, maar ongemerkt worden we continu begrensd.

Onze keuzevrijheid is denkbeeldig want zorgvuldig voorgekauwd op basis van een statistische analyse van onze persoonlijke dataset. Hoe meer we over onszelf prijsgeven, hoe dichter én onzichtbaarder de prikkeldraadomheining wordt. Toch maar zo veel mogelijk verbergen dan, zoals Wijnberg en Martijn bepleiten? Begin er vandaag maar aan.

Alles bij de bron; deMorgen