In China lijken sommige lokale autoriteiten steeds verder te gaan in het controleren van burgers in coronatijden. Ze installeren camera’s aan de voordeuren van mensen die in quarantaine moeten blijven, en soms zelfs binnenshuis.
De coronapandemie heeft bewakingscamera’s nog dichter bij het privéleven van de Chinezen gebracht, tot aan de voordeur van hun huis, en in enkele gevallen zelfs in hun appartementen. Dat blijkt uit verschillende getuigenissen die CNN verzamelde.
Toen de Ierse expat Ian Lahiffe na een reis naar Zuid-China terugkeerde naar Peking, ontdekte hij een bewakingscamera aan de muur voor de deur van zijn appartement. Hij en zijn gezin moesten twee weken in quarantaine, een verplichte maatregel die door de Chinese overheid werd opgelegd, en Lahiffe zei dat de camera zonder waarschuwing vooraf was geïnstalleerd aan zijn woning.
Ook China-correspondente Leen Vervaeke, die halverwege april voor een derde keer verplicht in quarantaine moest, meldde het gebruik van camera’s om burgers te controleren. “Toen ik gisteren in Peking aankwam, werd ik door mijn wijkcomité naar mijn appartement begeleid. Daarna werd de voordeur verzegeld. Dat ze dat zouden doen, hadden ze niet verteld. Andere collega’s hebben een sensor op hun deur, of een camera”, aldus Vervaeke in de Volkskrant over de strenge maatregelen. “Als ik boodschappen wil laten bezorgen of het vuil wil buitenzetten, moet ik het wijkcomité bellen en vragen of ze de deur willen openen.
China heeft volgens CNN momenteel geen specifieke nationale wetgeving om het gebruik van bewakingscamera’s te reguleren. Lokale autoriteiten gaven wel toe camera’s te gebruiken bij mensen in quarantaine, onder meer omdat het “helpt bij het besparen van personeelskosten en de werkefficiëntie verhoogt”.
William Zhou, die eind februari terugkeerde naar de stad Changzhou, vertelt hoe een politieagent en stadsmedewerker in zijn appartement een camera geïnstalleerd hebben die op zijn voordeur werd gericht. Nadat hij de situatie had aangeklaagd, vroegen de lokale autoriteiten hem om de inspanningen van de regering om de epidemie te beheersen “te begrijpen en mee te werken”. Ze vertelden hem ook dat de camera alleen stilstaande beelden zou maken als zijn deur open ging, en geen video of audio zou opnemen. Het lokale centrum voor epidemische controle van het district waar Zhou woont, bevestigde het gebruik van camera’s om de quarantaine te handhaven, maar weigerde verdere details te geven.
De Autoriteit Persoonsgegevens is een onderzoek gestart naar het gebruik van videobellen door onderwijsinstellingen en het toepassen van digitale surveillance bij online tentamens. Ouders, docenten, leerlingen en studenten maken zich zorgen over persoonsgegevens die worden verzameld bij digitaal thuisonderwijs tijdens de coronacrisis, zo laat de privacytoezichthouder vandaag weten. Dergelijk software heeft toegang tot webcam, microfoon en browser.
De Autoriteit Persoonsgegevens heeft zestien tips voor het gebruik van videobellen en proctoringsoftware samengesteld (pdf).
De Poolse regering maakt gebruik van een app die controleert of patiënten in quarantaine ook écht thuis blijven. Als ze niet tijdig een selfie vanuit hun huis kunnen sturen, riskeren ze een boete die kan oplopen tot 5.000 zloty (ruim 1.000 euro). De app maakt gebruik van geolocatie en gezichtsherkenning. Gebruikers moeten eerst een selfie doorsturen, daarna krijgen ze op verschillende tijdstippen de boodschap dat ze een foto van zichzelf vanuit hun woning moeten maken. Als dat niet lukt binnen de twintig minuten, wordt de politie verwittigd.
“Mensen die uit het buitenland komen en vervolgens veertien dagen in quarantaine moeten, krijgen de keuze “, aldus woordvoerder Karol Manys. “Ofwel krijgen ze onverwacht politie aan de deur, ofwel moeten ze deze app downloaden.”
In 92% van alle Nederlandse gemeenten kijken ambtenaren naar de ‘open bronnen’ van hun inwoners zoals facebook en twitter, zo blijkt uit onderzoek van NHL Stenden Hogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen.
Volgens onderzoeker Willem Bantema speelt het online observeren van inwoners een rol in het veiligheidsbeleid. Wie iets schrijft over een (tegen)demonstratie, vluchtelingen, terugkerende zedendelinquenten of hooligans, wordt dus opgemerkt, meestal met speciale software als Obi4Wan of Coosto.
Het is echter de vraag, aldus Bantema, of dit juridisch allemaal wel mag, gelet op onder meer de AVG. ‘Het gaat over privacy, dat is een grondrecht. En als gemeenten mensen online volgen, moeten ze dat ook duidelijk vertellen. Dit raakt ook aan transparantie’.
Ring moet geen gezichtsherkenning aan de eigen deurbelcamera's toevoegen en de samenwerking met politiekorpsen stopzetten. Verder moet Ring de standaardinstellingen van de deurbelcamera aanpassen, zodat er niet automatisch audio wordt opgenomen wanneer de camera door beweging wordt geactiveerd. Dat wil de Amerikaanse burgerrechtenbeweging EFF.
"Ring creëert een omgeving waarbij elke keer wanneer iemand over straat wandelt zijn bewegingen worden opgenomen en beschikbaar gemaakt voor allerlei andere individuen, opsporingsdiensten en Amazon. De gisteren aangekondigde aanpassingen van Ring verbeteren de veiligheid van klanten, maar doen weinig aan de grotere dreiging voor de privacy die Ring vormt", aldus de EFF-medewerker.
Gisteren maakte Ring bekend dat het tweefactorauthenticatie voor gebruikers verplicht stelt. Ook is een deel van de third-party trackers waarmee gegevens van gebruikers werden verzameld tijdelijk uitgeschakeld. De EFF vindt dat deze maatregelen niet de grotere zorgen wegnemen die rond het gebruik van de Ring-deurbelcamera's hangen. Amerikaanse politiekorpsen kunnen eenvoudig Ring-gebruikers mailen en hen om opgenomen beeldmateriaal vragen. Het bedrijf zou al met honderden politiekorpsen een overeenkomst hiervoor hebben gesloten.
De EFF wil dat Ring hiermee stopt. "Door politie direct toegang te geven om privébeelden op te vragen worden gemeenschappen in gevaar gebracht en een bijna continue surveillance door lokale politie gefaciliteerd", zegt Matthew Guariglia van de burgerrechtenbeweging. Tevens moet Ring ervoor zorgen dat beeldmateriaal van gebruikers alleen met een gerechtelijk bevel kan worden opgevraagd, in plaats van een vrijblijvend verzoek zoals nu het geval is.
Acht organisaties slepen de Nederlandse staat voor de rechter omdat ze vinden dat het fraudeopsporingssysteem SyRI de grondrechten van burgers schendt. Wat is SyRI precies en waarom is het zo controversieel?
Met SyRI kunnen gemeenten en instanties, zoals het UWV en de Belastingdienst, inwoners van hele wijken sorteren op het risico dat zij mogelijk fraude plegen met toeslagen, uitkeringen en belastingen. Het systeem is sinds 2014 in gebruik. SyRI-algoritmes berekenen op basis van bijvoorbeeld inkomen, werk, pensioenen en schulden wie mogelijk fraudeert.
Personen die volgens de algoritmes waarschijnlijk fraude plegen, worden op een risicolijst gezet. Vervolgens kan bijvoorbeeld de Belastingdienst of het UWV een onderzoek naar hen instellen. Mensen die op de lijst komen, kunnen daar tot twee jaar op blijven staan. Hoe SyRI deze berekening precies maakt, is geheim.
Een van de belangrijkste bezwaren is het sleepnetachtige karakter van het digitale opsporingssysteem en de bijbehorende procedures. Gegevens van iedereen die in een wijk woont kunnen geanalyseerd worden, ook van onschuldige mensen.
Omdat de manier waarop SyRI werkt geheim is, is het lastig te controleren hoe of waarom mensen op de risicolijst komen. Critici wijzen er ook op dat het systeem daarbij niet goed werkt. Uit onderzoek van de Volkskrant in juni 2018, bleek dat het vooralsnog nog niet was gelukt om een fraudegeval met het systeem op te sporen.
De man maakte naaktbeelden van twaalf vrouwen, onder andere in de douches van het sportcomplex van de Gentse Hogeschool. Daar was hij jeugdtrainer bij een gevechtssportclub. De beelden verspreidde hij via het internet, op een Nederlands forum, met schunnige commentaren erbij.
Volgens de rechtbank heeft de man de privacy, intimiteit en het veiligheidsgevoel van de vrouwen geschonden, zei de rechtbank. Want de beelden kunnen nog lang op internet blijven circuleren.
Toch krijgt de man een straf die volledig met uitstel wordt opgelegd. Dat wil zeggen dat de man niet naar de cel moet, zolang hij zich aan zijn voorwaarden houdt. De rechter hield er rekening mee dat de man zijn probleem erkende, dat hij in gesprek is gegaan met zijn slachtoffers, en dat hij een blanco strafblad heeft. Volgens de rechtbank heeft de man een schokeffect gekregen van de tijd die hij tijdens het onderzoek in de gevangenis heeft gezeten.
Twee van zijn slachtoffers, Myriam en Joke, waren op het proces aanwezig. Voor hen is het een goed vonnis: "Ik vind het geen goed idee dat Mike direct naar de gevangenis zou gaan, want dat is geen oplossing voor zijn probleem.", "Hij heeft het nu zelf in handen: als hij zich aan zijn voorwaarden houdt, gaat hij niet naar de gevangenis." "De gevangenis is geen oplossing voor mensen zoals Mike", voegt Myriam nog toe. "In zijn geval denk ik dat therapie een veel betere weg is om te gaan. Een mens komt niet beter uit de gevangenis dan hij erin gegaan is."
