Het loont voor grote techbedrijven als Google en Facebook nog altijd om lief te zijn voor gebruikers. Maar hoe lang nog, vraagt Evgeny Morozov zich af. 

...De digitale economie van vandaag is niet wat ze lijkt, en techgiganten weten het. Zoals Andrew Ng, grondlegger van Google’s AI-project Google Brain en daarna hoofd AI bij de Chinese zoekreus Baidu, vorig jaar zei: „Bij grote techbedrijven lanceren we producten vaak niet om geld te verdienen maar voor de data, en die maken we via een ander product te gelde.” Ng’s botte bekentenis vat de essentie van wat ik ‘data-extractivisme’ noem, waar alle digitale giganten nu aan doen.

Om economische redenen is ‘data-extractivisme’ eindig; het zal ophouden als AI dankzij alle geoogste data goed genoeg werkt. De toekomst is, kortom, aan het gierige Google-tegen-betaling, niet aan het gulle, gratis Google van Arts & Culture.

De analogie die we voor de digitale economie hanteren zou weleens verkeerd kunnen zijn: data zijn niet ‘de nieuwe olie’. Maar AI waarschijnlijk wel. En naarmate AI belangrijker wordt, wordt de techsector waarlijk onmisbaar. Daarmee voegt Silicon Valley zich bij Wall Street als bedrijfstak die ‘too big to fail’ is: te groot om failliet te laten gaan...

...Denk maar aan eens aan de strijd tegen nepnieuws, kwaadaardige cyberaanvallen, kanker: hier wordt overal AI ingezet. En zoals inmiddels gebruikelijk is, zal Big Tech ons voorhouden dat hoe meer het van ons weet, hoe beter deze aanbevelingen op basis van AI zullen zijn.

Ziedaar de kern van ons probleem: we leven steeds meer in een wereld waarin techbedrijven met behulp van verslavende communicatiediensten onze gegevens vergaren en hun AI-oplossingen voor alles verfijnen, met inbegrip van het verslavingsprobleem dat ze hebben geschapen.

Wat gebeurt er zodra de laatste restjes ‘logica van de inleving’ onder druk van de concurrentie wijken voor de‘ logica van de onverschilligheid’? De laatste fase van de digitale economie zal niet fraai zijn: verslaafd aan rotzooi en verdwaald in de oneindige memes – de via het internet verspreide ideeën, beelden, verhaaltjes – van dubieuze herkomst, zullen wij, de overtollige online-bevolking, ten slotte aan ons lot worden overgelaten.

Gelukkig, voor sommigen, zullen we bij de techbedrijven dankzij AI de juiste beveiligingsdiensten kunnen kopen. De cognitieve elite heeft niets te vrezen, want die surft door de ambachtelijke, handgemaakte inhoud die voor niet-ingewijden verborgen blijft. Alle anderen zijn ertoe veroordeeld om zich vol te proppen met goedkope rommel-memes gegenereerd door machinaal leren, met als enig doel om ons over te halen het premium-pakket van ons favoriete platform te kopen en eindelijk gemoedsrust te krijgen. Geld besteed aan Facebook zal dan waarlijk welbesteed geld zijn.

Alles bij de bron; NRC