Op allerlei manieren worden data op en rond het boerenerf gegenereerd, bijvoorbeeld via sensoren en machines in de stal of op het land. Tegelijkertijd komen er ook vragen naar boven. Zijn en blijven de data wel van de boer? Wie heeft er toegang tot de data en wat gebeurt ermee? Wettelijk is er niets vastgelegd over van wie data zijn. De roep om concrete afspraken neemt daarom toe.
De algemene opvatting lijkt eenduidig en duidelijk: de boer moet de regie houden over de data die worden gegenereerd op zijn bedrijf. Daarom komt de sector zelf in actie met gedragscodes en initiatieven die duidelijkheid moeten scheppen.
Data-coöperatie JoinData wil boeren de regie geven over hun data met een online platform. Hierop kunnen boeren eenvoudig zien welke bedrijven, die aangesloten zijn bij JoinData, ze een machtiging hebben gegeven om hun data te gebruiken. Ook moet duidelijk zijn voor welk doel de data gebruikt worden en wat de consequenties zijn als de machtiging wordt stopgezet. JoinData wil het delen van data in de agrarische sector vereenvoudigen en daarmee stimuleren. De organisatie gelooft dat boeren makkelijker data gaan delen wanneer dat veilig kan en er controle blijft over wat er met de data gebeurt.
Afnemers en leveranciers in de sector maken maar wat graag gebruik van de agrarische data afkomstig van het boerenerf. Dat ziet ook Anne Bruinsma, oprichter van een firma die zich bezighoudt met IT-vraagstukken in de landbouw: “De groep koplopers groeit, zij zijn niet alleen bezig met precisielandbouw, maar ook met zaken als data-eigendom, privacy, autonomie en het ontwikkelen van een verdienmodel. De zorgen nemen toe. Systemen kunnen worden gehackt, data kunnen worden gelekt en technologiereuzen kunnen hun macht misbruiken.”
Ondanks de algemene opvatting ‘data zijn van de boer’ betekent dat volgens Bruinsma nog niet dat het eigenaarschap functioneel is voor de boer: “Het ontbreekt aan juridische kaders om als boer makkelijk en pijnloos bij je eigen data te kunnen, data te koppelen, data te verwaarden, voorwaarden te stellen en los te komen van grote data-verzamelaars.” Data-eigendom bevindt zich in een grijs gebied. Er is wettelijk niets vastgelegd over wie de eigenaar is van data, omdat wettelijk eigendom alleen over fysieke dingen gaat. Daarnaast vallen data ook buiten de bescherming van intellectueel eigendom zoals copyright.
Agrarische data worden in het algemeen niet gezien als persoonlijke data. Daarom is de nieuwe Europese AVG-wet niet van toepassing, tenzij de data herleidbaar zijn tot een persoon. Dit kan het geval zijn bij data die te linken zijn aan een gps-locatie. Er is nog een aspect dat het moeilijk maakt te bepalen van wie de data zijn. Zodra een partij individuele data samenvoegt, bewerkt of vertaalt naar bijvoorbeeld concrete adviezen, verschuift het eigendom naar degene die de data bewerkte. In het algemeen geldt: er zijn geen regels, dus onderlinge afspraken zijn nodig. Deze moeten duidelijkheid geven over data-eigendom.
Alles bij de bron; deBoerderij [Long-Read]
