We waren ooit moedig. Onze voorvaderen vestigden zich in een levensgevaarlijke rivierdelta waar niemand brood in zag, gingen de strijd aan met het water en wonnen.
Maar de overwinning maakte ons overmoedig. We gingen geloven in totale maakbaarheid en door de jaren heen bouwden we ons land om tot een aangeharkt overgereguleerd rubberentegelparadijs waarin we geen risico’s meer dulden. Elke potentieel gevaarlijke situatie wordt bestreden, niet met weerbaarheid en gezond verstand, maar met regelgeving, gordels, helmpjes en dranghekken.
Vorig jaar waren we in de ban van een enge rups in eikenbomen en hingen we het land vol waarschuwingsborden en rood-witte linten. Nu is de vijand onzichtbaar, dus wordt grover geschut ingezet. We leverden onze vrijheid, werkgelegenheid, onderwijs en economie al in, maar dat is nog niet genoeg. De overheid wil totale controle. ’Een app die bijstuurt als mensen te veel risico nemen’. Klaas Dijkhoff zei dat echt in de Tweede Kamer.
Thuiszorgmedewerkers moeten zonder mondkapje werken, maar dan hebben we straks wel een app. Minister de Jonge beweert dat hij niet anders kan, want: ’Het OMT stelt de app als voorwaarde om de coronaregels te versoepelen en wij volgen alle adviezen van het OMT op’. Dat is eng! Het is niet precies bekend wie er allemaal aanschuiven bij de overleggen: wat er daar besproken wordt, blijft geheim. Ik kan me geen verkiezing herinneren, waarin wij de macht overdroegen aan dit geheime genootschap maar alle politici accepteren het zonder morren.
Het OMT mag de uitbraak managen, maar premier Rutte moet weer zelf de leiding over het land nemen. Verlos ons uit de massapsychose die door de artsen, met hulp van kijkcijferhongerige media, is opgebouwd.
Hopelijk is er nog iemand die op de liberale gouden eieren past en Rutte tijdens Pasen even hard in zijn oor schreeuwt: ’Je bent van de VVD, man! Je gaat mensen niet met drones van het strand jagen, je laat geen controleauto’s rondrijden om ’coronaovertreders’ op de bon te slingeren en je verplicht mensen al helemaal niet tot het installeren van een app die hen bijstuurt als ze risico nemen!’
Want zo’n app is nooit tijdelijk. Dat snapt iedereen. Die ’app van Mark’ wordt het volgende kwartje van Kok, daar komen we nooit meer vanaf. Als we ons uit angst in nog meer onvrijheid laten rommelen, verlies ik mijn laatste restje vertrouwen dat er ergens nog wat moedig dna in Nederlanders zit.
Alles bij de bron; Telegraaf [digikrant]
Artsen in huisartsenposten (HAP) en op de spoedeisende hulp (SEH) krijgen tijdens de coronacrisis toegang tot de belangrijkste medische gegevens van een patiënt. Tenzij een patiënt expliciet heeft aangegeven dit niet te willen. Hierdoor kunnen de artsen sneller werken.
Normaal gesproken kunnen artsen op huisartsenposten alleen bij patiëntinformatie als de patiënt daar vooraf toestemming (een opt-in) voor geeft. Met de crisismaatregel kunnen artsen ook bij gegevens als daar nog geen toestemming voor is gegeven. Het gaat om ruim 8 miljoen Nederlanders. Deze mensen worden nu geregistreerd als corona-opt-in. Dit betekent dat de HAP en SEH tijdens de coronacrisis bij de belangrijkste medische informatie kunnen.
Er verandert dus alleen iets voor mensen die hun voorkeur nog niet hebben opgegeven. Als je eerder hebt aangegeven dat je gegevens niet gedeeld mogen worden, dan gebeurt dit nu ook niet.
Wil je niet dat je gegevens gedeeld worden? Of heb je eerder geen toestemming verleend, maar wil je dat nu wel? In je persoonlijke omgeving op volgjezorg.nl staan alle zorgaanbieders die toestemming hebben om je gegevens te delen met andere zorgaanbieders. Je kunt daar ook toestemming geven aan (nieuwe) zorgaanbieders of eerder verleende toestemming intrekken....
....toch kleven er aan deze oplossing belangrijke bezwaren. We noemen er vier (maar er zijn er nog meer).
Ten eerste is er een technisch probleem. Je kunt als patiënt wel zéggen dat je toestemming geeft, maar dan kan de arts nog steeds niet in je dossier. Degene die je dossier moet ontsluiten is namelijk de huisarts die je medische gegevens heeft vastgelegd in zijn patiëntdossier. Deze noodmaatregel is nou juist bedoeld om het beroepsgeheim dat daarop rust te omzeilen. Hoe dit logistiek moet worden gerealiseerd, wordt niet helder uit de brief van de AP. Maar wie is ingewijd in de technische kant van het LSP, weet dat dit alleen maar kan door álle dossiers waarvoor nog geen toestemming voor uitwisseling is gegeven,alsnog te ontsluiten (via een update van huisarts-systemen). Een volkomen disproportionele maatregel. En ook nog bloedlink, getuige het tweede probleem.
Het tweede probleem is ook technisch van aard: de raadpleging van je dossier zou beperkt moeten blijven tot de zorgverleners die direct bij je behandeling zijn betrokken. Maar dat is in het LSP technisch niet mogelijk. Dit informatiesysteem biedt geen mogelijkheid tot gericht opvragen, het is alles of niets. In dit geval dus alles, oftewel iedere zorgverlener aangesloten op het LSP. Dat zijn tienduizenden potentiële ingangen voor hackers. De Eerste Kamer, die het LSP in 2011 unaniem verwierp, noemde het systeem niet voor niets “een dossier met duizend deuren aan de achterkant.”
De ‘corona opt-in’ biedt daarmee slechts een schijnzeggenschap aan de patiënt – het derde bezwaar. Ongeacht of de patiënt toestemming geeft, zal diens dossier namelijk technisch al open staan voor raadpleging vanuit tienduizenden toegangspunten. De toestemming die patiënten volgens de AP moeten geven, is daarmee niets meer dan een holle formaliteit.
Daarmee komen we aan bij het vierde en overkoepelende bezwaar. De AP houdt officieel toezicht op de naleving van privacywetten, maar nergens in haar brief valt te lezen op welke wettelijke basis de ‘corona opt-in’ is gebaseerd. Evenmin wordt duidelijk waarom de AP van mening is dat de voorgestelde ‘corona opt-in’ een noodzakelijke en proportionele maatregel en dat dit probleem niet op een minder ingrijpende manier kan worden opgelost. Van een privacytoezichthouder in crisistijd mogen we een transparant en grondiger onderbouwd oordeel verwachten, waarbij bovenstaande gevolgen van de ‘corona opt-in’ expliciet worden meegewogen.
Toezicht op naleving van de privacywetgeving en de principes van het privacyrecht zijn de kerntaken van de AP, juist in crisistijd. Als iemand nu het hoofd koel moet houden en niet mee moet gaan in overhaaste crisismaatregelen met onoverzichtelijke gevolgen, is het de toezichthouder op de privacy.
Alles bij de bronnen; Consumentenbond & Platform Burgerrechten
Zonder een app die mensen waarschuwt als ze in de buurt zijn geweest van iemand met het coronavirus, blijven de huidige strenge coronamaatregelen langer van kracht. Een alternatief is er niet, zegt 'coronaminister' Hugo de Jonge.
De Jonge kan zich "heel goed vinden" in de voorwaarden die privacydeskundigen stellen aan de app. Hem is verteld dat die eisen allemaal in te willigen zijn.
Hij wil nog niet beloven dat het gebruik van de app niet verplicht wordt. "Het liefst" houdt hij de app vrijwillig, maar die werkt alleen als minstens 60 procent van de Nederlanders meedoet. Blijven dat er minder, dan zou meer drang of dwang toch nodig kunnen zijn, denkt De Jonge...
...Uit de enquête van EenVandaag blijkt verder dat 39 procent niets ziet in dergelijke applicaties, "omdat het bestrijden van het coronavirus in Nederland op geen enkele manier ten koste mag gaan van de privacy van burgers." Eenzelfde groep is bang dat de overheid misbruik gaat maken van de data die de apps verzamelen.
Huisartsen en personeel op de spoedeisende hulp kunnen tijdelijk de digitale samenvattingen van medisch dossiers inzien, zonder dat patiënten daar expliciet toestemming voor hebben gegeven, maakt het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport bekend op zijn website. Het gaat om informatie van een groep van acht miljoen Nederlanders die niet eerder heeft vastgelegd of de huisarts al dan niet bij die informatie mag....
...De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) noemt deze situatie "acceptabel". De toezichthouder stelt te begrijpen dat er soepeler wordt omgegaan met de regels, maar wijst erop dat privacy ook in crisistijd gerespecteerd moet worden....
Voor de mensen die hun keuze wel eerder hadden vastgelegd, verandert er niets. Huisartsen kunnen dus ook niet bij de informatie van Nederlanders die eerder expliciet hebben aangegeven geen toestemming te geven.
De acht miljoen Nederlanders die eerder nog geen besluit hebben genomen, maar voor wie de deur tot het medisch dossier vanwege de coronacrisis nu openstaat, kunnen bezwaar maken. Mensen die de digitale deur voor de huisarts of spoedeisende hulp willen afsluiten, kunnen zich via Volgjezorg afmelden.
Alles bij de bron; NU
Uit de persconferentie van de regering gisterenavond werd duidelijk dat men kijkt naar het gebruik van apps om het contactonderzoek te ondersteunen. Dit riep nogal wat vragen op over de privacy. Vorige week maakte Nieuwsuur daar de volgende reportage over:
Voormalig huisarts Wim Jongejan vraagt zich ondertussen af of het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de Autoriteit Persoonsgegevens wel het hele verhaal vertellen over een corona-opt-in voor het Landelijk SchakelPunt (LSP): "Het door de AP verkondigen dat met de tijdelijke, generieke, corona-opt-in de zorgdata alleen op de HAP of SEH opgevraagd mogen worden is ten enenmale onjuist."
Het zal dus noodzaak zijn om de vinger aan de pols te houden.
Alles bij de bron; Sargasso
Er komt een dag dat we weer massaal naar buiten mogen en dan bestaat er natuurlijk het risico dat het coronavirus zich in korte tijd weer snel kan gaan verspreiden. Om dit te voorkomen lijkt onze smartphone misschien de oplossing.
In navolging van Singapore kijken Europese wetenschappers en programmeurs nu naar de mogelijkheid om zogenaamde ‘contact-apps’ te ontwikkelen waarbij burgers via hun telefoon het bevel krijgen om thuis te blijven wanneer ze in contact zijn geweest met besmette mensen. Dit alles om verdere verspreiding van het virus te voorkomen.
Maar leveren we, bij het installeren van deze apps, niet een te groot deel van onze privacy in? Moeten onze belangrijke grondrechten wijken om verdere verspreiding van het virus te voorkomen? En wat gebeurt er met onze gegevens? Of is dit de enige manier waarop we straks weer in vrijheid kunnen leven? Weegt het maatschappelijk belang voor het behoud van onze gezondheid en economie zwaarder dan het belang op privacy van het individu?
Bron; NPO Radio1
Er gaan meer en meer stemmen op om het gebruik van een app in te zetten in de strijd tegen corona. Sinds viroloog Marc Van Ranst de komst van de app bevestigde op de nationale televisie, lijkt dit scenario onafwendbaar. Via zo'n corona-app zouden wetenschappers kunnen inschatten wie waar geweest is, op welk moment, en wie eventueel in contact geweest is met een besmet persoon. De app stuurt vervolgens een bericht naar deze persoon, zodat hij of zij zich kan isoleren om zo verdere besmettingen te voorkomen...
...Om efficiënt te zijn moeten er voldoende mensen bereid zijn de app te willen gebruiken en moet er voldoende testcapaciteit zijn. Uit de bevraging van de Universiteit Antwerpen blijkt dat alvast niet het geval. Slechts de helft van de ondervraagden wil een corona-app gebruiken. En liefst 80% van diegenen die dat niet willen, is sterk bezorgd over de privacy en de gevoeligheid van de gegevens.
Daarom eisen wij dat het duidelijk is wie allemaal toegang heeft tot deze data. Want wat we absoluut willen vermijden is dat deze gegevens in verkeerde handen terechtkomen. Iets waar ook de Israëlische denker Yuval Noah Harari al eerder voor waarschuwde. Verder is het absoluut noodzakelijk dat de gegevens automatisch gewist worden wanneer ze niet meer relevant zijn.
Alleen als mensen er kunnen op vertrouwen dat de gegevens die vrijgegeven worden door het gebruik van hun smartphone in goede handen zijn, dat er geen misbruik van gemaakt kan worden, dat er voldoende transparantie is over wie deze gegevens bewaart, wie er toegang tot heeft, waarvoor ze gebruikt worden, hoe ze beveiligd worden én mits de nodige privacy gerespecteerd wordt, zullen mensen bereid zijn er gebruik van te maken. Is dat niet het geval, dan heeft het geen zin geld te investeren in de ontwikkeling van de corona-app, aangezien deze nutteloos zal zijn. Respect voor de privacy lijkt dan ook de sleutel tot het succes van deze onderzoeksmethode.
Het recht op privacy is niet absoluut en in tijden van nood kan het zijn dat bepaalde maatregelen moeten genomen worden die onze vrijheden beknotten. Maar bij elke maatregel moet nagegaan worden of die noodzakelijk is om het beoogde doel te bereiken en of voldaan is aan de voorwaarde van proportionaliteit. Tegelijk moet het duidelijk zijn dat de noodmaatregelen beperkt zijn in de tijd.
Laat ons er alsjeblieft voor waken dat nu, in allerijl, geen maatregelen kunnen genomen worden die er voor zorgen dat we nooit meer normaal zullen leven. Privacy is een belangrijk mensenrecht. Wie daar nog aan twijfelt moet dringend het boek 'De Cirkel' van Dave Eggers (her)lezen. Kati Verstrepen is voorzitter van de Liga voor Mensenrechten.
Alles bij de bron; Knack
Iedereen zit nu in de schuilkelder met maar één gedachte: de besmetting helpen afremmen. Dat heeft overal grote gevolgen. De kansen die deze noodtoestand biedt aan populisten zijn wel duidelijk – EU-lidstaat Hongarije wordt straks met decreten bestuurd, zonder tijdslimiet. Angst en wantrouwen zijn een perfecte voedingsbodem voor de autoritaire staat. In de ‘hygiënestaat’ dreigt de eventueel besmettelijke burger steeds digitaal te worden gevolgd, herkend en ingeperkt naar Chinees voorbeeld.
Er is inmiddels een sentiment vóór het inperken van burgerrechten, namelijk naar de mate waarin ze bestrijding van de pandemie in de weg zouden staan. Dan wordt dit dus een kansel waar almaar be careful what you wish for wordt geroepen.
Deze week zagen we het gezag optreden op basis van noodrecht. Het kwam neer op een samenscholingsverbod en een afstandsplicht...Volgende week breekt de lente door – benieuwd of de verlengde ‘targeted lockdown’ het dan houdt.
Inmiddels legt het College voor de Rechten van de Mens op z’n website uit welke vrijheidsrechten het kabinet heeft ingeperkt en waarom dat nu wel mag. Vrijheid van vergadering en betoging, de bewegingsvrijheid, de godsdienstvrijheid, het recht op privéleven, het eigendomsrecht, de toegang tot de rechter en het recht op onderwijs. Sterker nog, het kabinet heeft een plicht om dat te doen. Zolang die inbreuken op de vrijheid proportioneel zijn en bij wet geregeld, zijn ze gerechtvaardigd.
Intussen breekt de politie ‘coronafeestjes’ op, met de nieuwe boetebepaling in de hand. Maar gebeurt dat nu ook op privé terrein? In Lemmer stond de politie kennelijk in een woning de bewoners te bekeuren. En in Amsterdam werden dansende studenten van hun balkon gestuurd. En waar haalt Zeeland het recht vandaan om bewoners uit hun eigen (tweede) woning weg te sturen? Ik was nog zo tevreden over burgemeester Bruls van Nijmegen die in Nieuwsuur bezwoer dat de staat ‘niet achter de voordeur’ komt.
Binnenkort horen we wel van de rechter of het recht op de privésfeer onder noodrecht nog bestaat.
Alles bij de bron; NRC
Wat pas geleden nog een scène leek uit een slechte sciencefictionfilm, is in Nederland werkelijkheid geworden. De politie gebruikt sinds vorige week drones met luidsprekers om mensen op stranden en pleinen te manen om afstand van elkaar te houden. En behalve met drones, experimenteren overheden, veiligheidsdiensten en bedrijven met allerlei omstreden technologische hulpmiddelen om corona in te dammen.
Techbedrijf Google gaat locatiedata van gebruikers uit 131 landen waaronder Nederland rapporteren en deze week startte een Europees consortium met de ontwikkeling van een Europese variant van een contactapp die de locatie van alle gebruikers kan bijhouden en zo kan registreren of ze tijd hebben doorgebracht met besmette personen.
Onderzoekers van Oxford University in Science riepen overheden op om zulke apps vooral te gebruiken. Besmette personen met weinig symptomen kunnen zo namelijk makkelijker worden opgespoord en geïsoleerd.
De maatschappelijke, economische en menselijke kosten van het niet gebruiken van technieken als traceerapps kúnnen zo hoog zijn dat dit soort extreme middelen tijdelijk gerechtvaardigd kan zijn. Er is sprake van een duidelijke botsing van grondrechten. Het recht op vrijheid en privacy is in coronatijd soms niet te verenigen met het recht op veiligheid, en zelfs het recht op leven.
Maar juist nu privacy in deze noodsituatie soms anders kan worden gewogen, verdient die extra bescherming. Het grootste gevaar is dat de extreme inbreuken straks niet zullen worden teruggeschroefd als de coronacrisis voorbij is. Zonder duidelijke termijnen en eindpunten (‘horizonbepaling’ zouden juristen zeggen) dreigt een blijvende ontsporing van de surveillancestaat.
De ervaring na de aanslagen van 11 september 2001 leert dat ook als de crisis al jaren voorbij is, de bijzondere bevoegdheden, controles en vrijheidsbeperkingen blijven bestaan en zelfs het nieuwe normaal worden. De huidige crisis mag geen legitimiteit verschaffen aan een permanente opschorting van vrijheden.
Het is eigen aan noodsituaties dat de staat zijn macht probeert te vergroten. Het haastig invoeren van surveillancetechnologie is helaas niets nieuws. Dat betekent dat politici buitengewoon moeten oppassen. Uitzonderlijke inbreuken op vrijheden moeten gepaard gaan met uitzonderlijke voorzorgsmaatregelen.
Een grondrecht blijft ook nu, júíst nu, een grondrecht en verdient dus de allerstevigste bescherming. De dystopische massasurveillance, achtervolgapps, vermanende politiedrones en bijbehorende opschorting van vrijheden mogen nooit het nieuwe normaal worden.
Alles bij de bron; NRC
Als iemand de risico’s van technologie kan duiden, is het Schaake. Jarenlang hield ze zich namens D66 in het Europees Parlement bezig met de macht van grote technologiebedrijven. Ze speelde een belangrijke rol bij de afschaffing van roamingkosten voor bellen in het buitenland en ook bij de afgedwongen netneutraliteit in Europa....
...Daarom waarschuwt ze: in crises als deze moeten we opletten voor verregaande maatregelen die de privacy van burgers op een zijspoor zetten...
Waar moeten we op letten tijdens deze crisis?
‘Op bedrijven die ineens locatiedata beschikbaar stellen aan overheden voor de bestrijding van de crisis. Zoals het Israëlische bedrijf NSO Group, dat hackt journalisten en activisten, had zijdelings met de moord op journalist Kamal Kashoggi te maken en ziet nu zijn kans schoon de reputatie op te poetsen. Dat het aan zo veel data van burgers kan komen is juist het bezwaar. Het draait het nu slim om in zijn voordeel. Zorgelijk is ook dat privacy-organisaties als Access Now niet durven te zeggen dat het gebruik van telefoondata een slecht idee is. Ze komen alleen met voorwaarden.’
Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens, zegt: onder deze omstandigheden ga ik niet mijn vinger opsteken en de privacywetgeving erbij halen. ‘Ik vind het opmerkelijk hoe snel privacy-organisaties een stap opzij doen. Wat levert het verzamelen van telefoondata eigenlijk op? Hoe bestrijd je daarmee het virus, zeker aangezien we niet op grote schaal op het virus testen in Nederland? We moeten ook oppassen voor schijnoplossingen.’
Het kan in kaart brengen met wie je in contact bent geweest. ‘Wellicht kan dat met locatiegegevens. Dan wordt zichtbaar dat ik in een supermarkt ben geweest en zeg, langs veertig mensen ben gekomen en ik zou later ziek worden. Wat betekent dat precies? Moeten die veertig mensen opgespoord en in quarantaine? Wat lossen die telefoondata precies op?
Als je al overtuigd bent door de waarde van telefoondata, wat ik niet ben, moet je het gebruik heel goed kaderen. Er is de neiging om het andersom te gebruiken: doe maar, we zien wel of het nuttig is. Als eenmaal zo’n macht wordt afgegeven, wordt die zelden teruggedraaid.’
...‘Wat nu cruciaal is: pas op dat er geen onomkeerbare stappen worden genomen. Bedrijven en overheden zijn altijd op zoek naar meer data, meer online macht, het veroveren van markten. Onder druk wordt alles vloeibaar, maar juist in een crisis moet de kern van rechten die ons beschermen overeind blijven.’
Alles bij de bron; Volkskrant