Buitenland

Als iemand de risico’s van technologie kan duiden, is het Schaake. Jarenlang hield ze zich namens D66 in het Europees Parlement bezig met de macht van grote technologiebedrijven. Ze speelde een belangrijke rol bij de afschaffing van roamingkosten voor bellen in het buitenland en ook bij de afgedwongen netneutraliteit in Europa....

...Daarom waarschuwt ze: in crises als deze moeten we opletten voor verregaande maatregelen die de privacy van burgers op een zijspoor zetten...

Waar moeten we op letten tijdens deze crisis?

‘Op bedrijven die ineens locatiedata beschikbaar stellen aan overheden voor de bestrijding van de crisis. Zoals het Israëlische bedrijf NSO Group, dat hackt journalisten en activisten, had zijdelings met de moord op journalist Kamal Kashoggi te maken en ziet nu zijn kans schoon de reputatie op te poetsen. Dat het aan zo veel data van burgers kan komen is juist het bezwaar. Het draait het nu slim om in zijn voordeel. Zorgelijk is ook dat privacy-organisaties als Access Now niet durven te zeggen dat het gebruik van telefoondata een slecht idee is. Ze komen alleen met voorwaarden.’

Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens, zegt: onder deze omstandigheden ga ik niet mijn vinger opsteken en de privacywetgeving erbij halen. ‘Ik vind het opmerkelijk hoe snel privacy-organisaties een stap opzij doen. Wat levert het verzamelen van telefoondata eigenlijk op? Hoe bestrijd je daarmee het virus, zeker aangezien we niet op grote schaal op het virus testen in Nederland? We moeten ook oppassen voor schijnoplossingen.’

Het kan in kaart brengen met wie je in contact bent geweest. ‘Wellicht kan dat met locatiegegevens. Dan wordt zichtbaar dat ik in een supermarkt ben geweest en zeg, langs veertig mensen ben gekomen en ik zou later ziek worden. Wat betekent dat precies? Moeten die veertig mensen opgespoord en in quarantaine? Wat lossen die telefoondata precies op? 

Als je al overtuigd bent door de waarde van telefoondata, wat ik niet ben, moet je het gebruik heel goed kaderen. Er is de neiging om het andersom te gebruiken: doe maar, we zien wel of het nuttig is. Als eenmaal zo’n macht wordt afgegeven, wordt die zelden teruggedraaid.’

...‘Wat nu cruciaal is: pas op dat er geen onomkeerbare stappen worden genomen. Bedrijven en overheden zijn altijd op zoek naar meer data, meer online macht, het veroveren van markten. Onder druk wordt alles vloeibaar, maar juist in een crisis moet de kern van rechten die ons beschermen overeind blijven.’

Alles bij de bron; Volkskrant

Een reeks aankondigingen van controleacties in West-Vlaanderen, maar ook het eigengereide optreden van minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V), brengt een golf aan tegenreactie op gang.

Komend weekend belooft door het warme weer een grote test te worden voor de coronamaatregelen. Maar het belooft ook een heet debat te worden in politieke kringen: de discussie over hoe ver de staat mag tussenkomen met politieoptredens, met de inzet van warmtecamera’s, met controles in warenhuizen en met kliklijnen, veroorzaakt commotie. Als morgen de superkern bijeenkomt, belooft de privacydiscussie fors op tafel te liggen.

• Morgen komt de ‘superkern’ opnieuw samen, de tien partijen die via volmachten het minderheidskabinet van Sophie Wilmès (MR) steunen. Dat belooft een stevige vergadering te worden op het thema van ‘privacy‘.
  
  
• Want bij verschillende partijen leeft op z’n minst irritatie over de aanpak van een aantal ‘sheriffs’ die de coronacrisis aangrijpen om zichzelf een profiel van stoere jongen aan te meten.
  
  
  • Het optreden van West-Vlaams gouverneur Carl Decaluwé (CD&V) op Radio 1, gisterenochtend, wekte verbijstering: hij had het over ‘kliklijnen‘ om je buren aan te geven, over “controles in supermarkten“, roadblock-controles, en warmtecamera’s. Dat alles om mensen met een tweede woning aan zee weg te houden.
  • Tegelijk kwam het nieuws van De Crem, die zich als minister van Binnenlandse Zaken scherp profileert op het thema, dat die eenzijdig via een omzendbrief een grotere greep op de gemeentepolitie wilde leggen.
  • En ook de vraag of de politie zomaar eenzijdig woningen kan binnenvallen, zonder huiszoekingsbevel, om lockdownparties stil te leggen, dook prominent op. Binnenlandse Zaken interpreteert daar plots een absolute uitzonderingsregel (als een huis in brand staat, bijvoorbeeld, of er is een gaslek) om dat toch af te dwingen.
    
    
• De discussie doet eigenlijk terugdenken aan de crisis van 2016, na de terreuraanslagen in Brussel en Zaventem. Toen nam vooral N-VA fel de leiding, om, samen met MR, te proberen zo veel mogelijk ‘veiligheidsmaatregelen’ erdoor te duwen, militairen op straat te krijgen, en toch een stukje de politiestaat te installeren.

De sheriffs krijgen forse tegenwind.

• De liberalen staan binnen de regering duidelijk op een heel andere lijn. Zowel afscheidnemend voorzitter Gwendolyn Rutten (Open Vld) als kandidaat-voorzitter Egbert Lachaert (Open Vld) kwamen op het voorplan om de CD&V’ers in hun kot te duwen:
  
  
  • “Er kan geen sprake van zijn dat de lokale politie meteen onder Binnenlandse Zaken wordt geplaatst. Dan worden het regels om de regels en dreigen we in een politiestaat terecht te komen”, zo stelde Rutten.
  • Opvallend ook, in de discussie over lockdownparties stilleggen zonder huiszoekingsbevel, was Rutten zeer scherp: “Zonder de toestemming van het parket is zo’n huiszoeking onaanvaardbaar.”
  • Lachaert ondervroeg dan weer De Crem in de Kamer, en lijstte daarbij nog eens op wat er allemaal van grondrechten in de prullenmand dreigde gegooid te worden. Hij kreeg opvallend applaus vanop vele banken (die uiteraard wel grotendeels leeg bleven).
  • Uitgerekend Theo Francken (N-VA), prominent Kamerlid, gooide zich met een paar tweets stevig in de discussie. “Drones, warmtezoekers, kliklijnen, … Deze volmachtenregering moet corona bestrijden, geen politiestaat organiseren.” En ook “De Raad van State was heel duidelijk in haar advies op volmachtenwet van vorige week: noodmaatregelen kunnen enkel binnen het kader van de grondrechten van het EVRM-verdrag en de Grondwet. Geen politiestaat.”
  • Vervolgens kwam ook CD&V-voorzitter Joachim Coens met een duidelijke boodschap: “In deze bijzondere tijden kunnen tijdelijk uitzonderlijke maatregelen nodig zijn, maar binnen het kader van onze Europese democratie, overal in Europa. Scheiding van de machten, vrije meningsuiting, recht op eerbiediging privéleven, vrijheid van vereniging, …”

Journalistiek in tijden van corona: Niet bepaald om vrolijk van te worden.

• Het IPI, het International Press Institute, dat wereldwijd persvrijheid in het oog houdt, kwam gisteren met cijfers rond de crisis en journalistiek.
  
  
• Ze rapporteren 69 gevallen van aanvallen op journalisten of op z’n minste zware censuur.
  
  
  • 16 journalisten werden gearresteerd en opgesloten omdat ze berichten over de crisis op een manier die de overheid niet aanstaat.
  • In 11 gevallen is er sprake van zware beperkingen van toegang tot informatie.
  • Ook 12 keer is er gewoon censuur opgelegd door de overheid.
  • In 10 landen is er sprake van misbruik van de noodwetten en speciale bevoegdheden die overheden zichzelf gegeven hebben, om de persvrijheid aan banden te leggen.
  • Opvallend overigens: dit is niet enkel het geval in Azië (17 zaken), er zijn meer infracties vastgesteld in Europa (24 zaken).
    
• Dat het ‘fake news’ hoogtij viert, weten we ondertussen. De opvallendste bewering is misschien eentje die op Russische sites opduikt. België zou massale besmetting hebben opgelopen door groepsseks, en dus zou onze minister van Volksgezondheid dat voortaan verboden hebben.
  
  
• De Russen hadden zelfs gedetailleerde cijfers: een lockdownparty van 500 mensen zou ontspoord zijn in een orgie, waarbij 380 mensen corona hadden opgelopen. Creatief zijn ze dus wel, in hun fake news, die Russen.

Alles bij de bron; NewsMonkey

YouTube hoeft op basis van Europese regels het e-mailadres, het telefoonnummer of het ip-adres die zijn gebruikt om illegaal bestanden online te zetten, niet te verstrekken aan een rechthebbende. Dat adviseert de advocaat-generaal aan het EU-Hof.

Bij inbreuk op een intellectuele-eigendomsrecht kunnen rechterlijke instanties volgens de Europese richtlijn intellectuele eigendomsrechten wel de 'namen en adressen' van inbreukmakers vorderen, maar dat heeft geen betrekking op het e-mailadres, het telefoonnummer of het ip-adres die zijn gebruikt bij het online plaatsen. Dat schrijft advocaat-generaal Saugmandsgaard Øe in zijn advies aan het Europees Hof van Justitie. Dat advies wordt meestal opgevolgd.

Alles bij de bron; Tweakers

Hoeveel privacy mag de bestrijding van het coronavirus ons kosten, vraagt het filosofisch elftal zich af. ‘Door de retoriek van het vraagstuk – privacy of gezondheid? – trekt privacy altijd aan het kortste eind.’ Hoeveel privacy mag de bestrijding in de coronacrisis kosten? Twee filosofen uit het elftal maken zich zorgen.

...“In tijden van crisis is een pro-privacyverhaal altijd moeilijk te verkopen”, zegt Fleur Jongepier, onderzoeker aan de Radboud Universiteit en gespecialiseerd in digitale ethiek. “De bescherming van onze gezondheid is nu urgent en andere zaken moeten daarvoor wijken. Maar dat betekent niet dat die andere zaken, zoals privacy, ook minder belangrijk zijn. Het lijkt misschien onschuldig om voor het grotere goed onze data even wat minder te beschermen, maar het gevaar is dat we nu bepaalde privacy-inbreuken acceptabel gaan vinden, puur vanwege de uitzonderlijke ­situatie, en dat we die ook voor lief nemen na de crisis. Als de rivier eenmaal is verbreed, is het moeilijk om die weer in te dammen.”...

...“Het doet me denken aan het boek ‘De weg naar slavernij’ (1944) van econoom en filosoof Friedrich Hayek. Hayek laat daarin zien dat op het moment van een enorme urgentie, zoals oorlog, het volk bereid is hun leiders verregaande bevoegdheden toe te kennen. Die krijgen de vrije hand en er is geen tijd voor discussie, want bij het vechten tegen de grote vijand is haast geboden. 

“Nu is de grote vijand Covid-19 en vertalen journalisten voor ons wat de virusmaatregelen concreet betekenen. Ik ben heus niet bang dat Nederland verandert in een dictatuur, maar Hayek toont dat wat je gehaast optuigt in een crisissituatie vervolgens doorrolt naar de fase erna. De vraag is dan inderdaad: hoe krijg je die controle die je uit handen gaf weer terug? Daar moeten we niet achteraf over nadenken, maar nu.”...

Jongepier: “Een tijdslot op de nieuwe maatregelen is daarom cruciaal. Na de pandemie moeten deze regels weer vervallen, maar daar hoor ik heel weinig over. Ook moeten we ons bij elke maatregel afvragen: heiligt het doel de middelen? Of is minder zwaar geschut even effectief? Lastig is dat je door het stellen van dit soort vragen nu al snel in een nare hoek wordt gedreven. De retoriek van deze vraagstukken – privacy of gezondheid? – zorgt ervoor dat privacy altijd aan het kortste eind trekt. "Vergeet echter niet dat privacy een mensenrecht is, dat cruciaal is voor het bestaan van een liberale samenleving en nauw samenhangt met autonomie en welzijn.”...

...Teule: “Het argument ‘ik heb niets te verbergen, dus voor mij maakt het niet uit’ is de afgelopen jaren gelukkig regelmatig onderuitgehaald. Ook als je je keurig gedraagt, kunnen je data worden misbruikt. Denk aan een toekomstige werkgever die je beoordeelt op je ziektegeschiedenis of een zorgverzekering die in de gaten houdt of je genoeg sport. Als meer van onze data openbaar worden voor de coronabestrijding, is het ook van belang dat deze data na de pandemie weer vernietigd worden, zodat ze niet voor andere zaken kunnen worden gebruikt. Dat moet duidelijk worden vastgelegd.”

Jongepier: “Het verzamelen van ­data wordt vaak gerechtvaardigd met het argument: het gaat om anonieme data. Maar zogenaamde anonieme data die bij elkaar worden geharkt, zijn vaak alsnog te herleiden tot een persoon. Dus als gezegd wordt dat enkel anonieme data worden gebruikt, is daarmee nog niet gezegd dat privacy is gewaarborgd.”

Alles bij de bron; Trouw

En daar was dan de eerste: een demonstratie van taxichauffeurs werd verboden. Om er zeker van te zijn dat het verbod gehandhaafd zou worden stonden extra mensen en materiaal paraat, maar het kwam niet tot verdere burgerlijke ongehoorzaamheid.

Waarom is dat interessant? Op 24 maart verduidelijkte de Rijksoverheid zichzelf: Veelgestelde vragen over de aanpak in Nederland. Daar viel deze vraag op: “Zijn demonstraties nu ook verboden?” Het antwoord: “Nee. Voor demonstraties geldt een ander wettelijk kader en de normale procedure.”

Inmiddels, bij het verlengen van de maatregelen tot en met 28 april, blijkt de tekst iets gewijzigd. We lezen nu: “Zijn demonstraties nu ook verboden? Demonstraties  zijn ook samenkomsten, maar daarvoor geldt de Wet openbare manifestaties en de normale procedure. Informeer bij uw gemeente naar de regels.” .....

.... In geval van demonstratie zal elk bezwaar tegen een verbod snel sneuvelen op bepalingen in geldende wetten en verordeningen waarmee, op grond van bescherming van de volksgezondheid, het demonstratierecht terzijde kan worden geschoven.

Of het nu om een demonstratieverbod of een bijstandsbesluit gaat, tegen elk overheidsbesluit kan natuurlijk bij de rechter bezwaar worden gemaakt. De vraag is alleen of een rechtbank een zaak ontvankelijk zal verklaren om in behandeling te nemen. Zoals het er nu naar uitziet is alleen al artikel 9, lid 2 uit de Grondwet voldoende om een zaak kansloos te maken: De wet kan regels stellen ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden.....

.... Het laat wel zien dat enige alertheid geboden is. We schreven het hier al: De uitzonderlijke noodsituatie is niet alleen een testcase voor het vermogen van regering én burgers hoe een gezondheidscrisis te boven te komen, het is tevens een testcase voor de rechtsstaat. Zeker als het lang gaat duren of als maatregelen strenger worden.

Alles bij de bron; Sargasso

Artsen op een huisartsenpost of eerste hulp mogen niet zonder toestemming van een coronapatiënt in diens medisch dossier bij de huisarts kijken. Die waarschuwing heeft de Autoriteit Persoonsgegevens geuit in een brief aan minister Martin van Rijn (Medische Zorg). Van Rijn en zijn collega-minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) werken aan een tijdelijke regeling waarin zulke inzage wél mogelijk moet worden, zonder toestemming vooraf van patiënten. 

„Vanwege de coronacrisis vindt de Autoriteit Persoonsgegevens het gerechtvaardigd dat ook de medische gegevens van die mensen tijdelijk zijn in te zien, maar alleen als patiënten daar ter plekke toestemming voor geven. Tenzij de patiënt daartoe niet meer in staat is. Medische gegevens betreffen gevoelige, zeer persoonlijke informatie, waarop het medisch beroepsgeheim van de arts rust. De bescherming daarvan is een fundamenteel privacybeginsel, dat ook nu overeind moet blijven”, aldus voorzitter Aleid Wolfsen van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). De privacywaakhond vindt gedurende de coronacrisis een mondelinge toestemming voldoende, in plaats van een schriftelijke, zoals nu wettelijk vastgelegd...

...Volgens Wolfsen van de AP kunnen mensen die inzage in hun dossier hebben geweigerd er zeker van zijn dat ook na de nieuwe kabinetsmaatregelen ander medisch personeel niet bij hun gegevens kan. „Zij moeten zich wel realiseren dat dit ‘nee’ op de huisartsenpost of eerste hulp niet heel vlug gewijzigd kan worden. Inzage is dan technisch onmogelijk”, voegt hij eraan toe.

Alles bij de bron; NRC

De Europese Commissie (EC) heeft telecombedrijven gevraagd metadata van mobiele telefoons van miljoenen Europeanen te delen om corona beter te kunnen bestrijden. Ze wil de data gebruiken om de verspreiding van het virus te monitoren. Een opmerkelijke stap voor de Commissie, die nog geen twee jaar geleden van Europa een ‘privacyparadijs’ maakte... 

....Het recht op privacy is niet absoluut en mag beperkt worden, zeker in tijden van gezondheidscrises. De AVG en de Wet publieke gezondheid bieden hier ook de mogelijkheid toe. Dat betekent echter niet dat we het mensenrecht op privacy volledig uit het oog mogen verliezen...

...Wanneer is het inperken van privacy proportioneel aan de bescherming van de volksgezondheid? Dat is moeilijk te zeggen: de (Europese) rechter heeft zich hier nooit over uitgesproken. Wél zijn er talloze voorbeelden van ongerechtvaardigde privacybeperkingen in het licht van nationale veiligheid en terrorisme. 

Er is altijd een grondslag vereist en mensenrechtenwaarborgen gelden ook nu. Dat betekent onder meer het informeren van betrokkenen over verwerking van hun gegevens en procedures voor rectificatie of verwijdering van persoonsgegevens. Maar ook beperkte bewaartermijnen, expliciete doelbinding en goede beveiliging. Overheid, ga niet zomaar over tot massasurveillance van potentiële zieken, maar bescherm ieders privacy.

Alles bij de bron; FD [registratie noodzakelijk]

Technologie kan een belangrijke rol spelen in de aanpak van het coronavirus. Bij dataverzameling voor dit doeleinden moeten overheden echter wel privacy en security waarborgen.

Dit stelt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Michael Ryan, executive director van het Health Emergencies Programma van de WHO, wees tijdens een persconferentie erop dat dit de eerste pandemie is sinds de wereld beschikt over de kracht van informatie, technologie, social media en AI.

Ryan stelt echter ook dat het verlangen het coronavirus aan te pakken met behulp van data niet ten koste mag gaan van mensenrechten door regelgeving omtrent databescherming te overtreden. "We moeten altijd in ons achterhoofd houden - zeker als het gaat om het verzamelen van informatie over individuele burgers en volgen van hun locatie en bewegingen - dat er zeer serieus databeschermingsimplicaties zijn".

Alles bij de bron; DutchIT