In 2008 werd een wetsvoorstel behandeld om de eind vorige eeuw vastgestelde elektriciteits- en gaswet te moderniseren. In 2014 kondigde minister Kamp aan met de installatie van slimme meters te starten om in 2020 − een Europese eis − minimaal 80% van de huishoudens aangesloten te hebben. In de wet is de weigeroptie opgenomen en werd de functie geschrapt om op afstand de energievoorziening te kunnen uitschakelen. Dit laatste vooral uit angst voor cybercriminaliteit.

In veel landen zijn de nutsaansluitingen en dus ook de meters buiten het huis aangebracht. In de noordelijke landen is de meterkast echter in de woning geplaatst, dus in de privacy-omgeving van de bewoner. Dus een slimme meter wordt in Nederland in het privacy gedeelte van de bewoners geplaatst. Daarom zijn er strenge eisen gesteld aan wat de netbeheerder achter uw voordeur in uw beschermde privacy mag doen.

Volgens de wet mag de netbeheerder eens per maand uw verbruik aflezen en een keer per jaar voor de eindafrekening. Daarnaast natuurlijk op het moment van verhuizing of verandering van energieleverancier. Of in verband met vooraf aangekondigde beheer- en onderhoudswerken aan het energienet. 

De wet staat dus toe dat u de plaatsing van een slimme meter weigert. U kunt de meter laten plaatsen en niet toestaan dat de meter wordt uitgelezen. Of u weigert de plaatsing van de gratis meter helemaal en houdt uw oude (analoge of digitale) meter. Het actueel meten van uw energieverbruik kan immers veel over uw gedrag zeggen. Wanneer en hoe vaak u op vakantie bent of hoe laat u naar bed gaat. Hoe vaker het verbruik wordt gemeten hoe gedetailleerder het beeld is dat van uw huishouden kan worden opgemaakt. Vanzelfsprekend moet de netbeheerder zorgvuldig omgaan met uw data, maar alle data die is verzameld, is in principe te stelen en te misbruiken. Het veiligste is nog altijd als (onnodige) data er helemaal niet is.

De nieuwe privacywetgeving dwingt ons allemaal om het verzamelen van (vooral digitale) persoonsgebonden gegevens beperkt te houden. Hoe meer privacy data u immers verzamelt en bewaart, hoe meer er fout kan gaan. De interesse in deze verbruiksdata is groot omdat die huishoudelijke energie-gegevens van grote commerciële waarde zijn. De netbeheerder en energieleverancier mogen de meterstanden slechts gebruiken om hun wettelijke taken uit te voeren. Natuurlijk staat het iedereen vrij om − eventueel in combinatie met extra diensten − de netbeheerder en energieleverancier meer data te laten verzamelen.

Een belangrijke reden van de EU om de slimme meter in alle huishoudens te willen, was het idee dat daarmee energiebesparing mogelijk was. Echter die wens valt tot nu toe tegen. Er werd uitgegaan van 3,5 procent besparing, maar het blijkt minder dan 1 procent te zijn. Hierdoor worden ook de kosten van de vervangingsoperatie van ruim 3 miljard euro door de overheid niet terugverdiend. De slimme meter heeft dus ‘slimme gebruikers’ nodig om werkelijk verstandig met energie om te (willen) gaan. Alleen een slimme meter installeren, zal dat niet bewerkstelligen.

De slimme meter lijkt een tussenstap te zijn op weg naar een digitale nutswereld. Intelligente huizen die zelfstandig hun energiegebruik kunnen managen. Inclusief alle diensten die in en rond het slimme huis kunnen − en zullen − worden ontwikkeld. Een meedenkend huis voor eigenaar, bewoners en de wijk dat als digitale entiteit zelf zijn data meet en in beheer heeft.

Alles bij de bron; DutchIT