Als Chinezen democratie bespreken, echoën ze meestal de staatspropaganda: China is te groot en haar plattelandsbevolking te dom en onopgeleid voor nationale verkiezingen. Nu doet de partijstaat er ook alles aan om dat zo te houden. De propaganda, censuur en intransparantie zorgen ervoor dat mensen zich niet kunnen ontwikkelen tot geïnformeerde, mondige burgers. Ondertussen trekt Xi, die de grondwet wijzigt om na twee termijnen aan te blijven als hoogste leider, steeds meer macht naar zich toe. 

Hoe anders is Nederland!  We hebben een lange traditie van egalitarisme en vrijzinnigheid. Het Pew Research Center toont dat Nederland een van de landen in de wereld is waar men de nieuwsvoorziening het meest vertrouwt. Wellicht worden we daadwerkelijk goed geïnformeerd?

Toch bevindt zich in de Nederlandse bestuurscultuur een vreemde demofobie. Het volk zou referenda niet aankunnen. Referenda moesten worden afgeschaft en wel metéén. Het satirische nieuwsblog De Speld vermeldt dat D66 van mening veranderd is over referenda, omdat gewone Nederlanders 'bij nader inzien tyfusdom blijken te zijn'. Het grappige is natuurlijk dat D66 en de regering er stiekem echt zo over denken.

Niet alleen referenda, maar ook de lokale politiek brengt de burger dichterbij en maakt de democratie zo 'directer'. Helaas wordt het lokale engagement al decennia ondermijnd door gemeentelijke herindelingen. Het aantal gemeenten is gedaald van 994 in 1960 en 537 in 2000 tot de huidige 388. Er zijn grote, onthechte eenheden ontstaan. 

Als mensen nergens bij betrokken worden, op afstand worden gehouden, werkt dat domheid en passiviteit in de hand. Maar als burgers daarentegen hun lot in eigen hand mogen en moeten nemen, zijn ze soms verrassend competent. De vraag behoort daarom niet te zijn óf we nieuwe vormen van directe democratie en lokaal zelfbestuur moeten invoeren, maar hóé we dat gaan doen.

Alles bij de bron; Volkskrant